انواع تبلیغات را از لحاظ رسانه تبلیغاتی، از لحاظ مخاطب، از لحاظ حجم ریالی کمپین تبلیغاتی و از ده‌ها نظر دیگر طبقه بندی می‌کنند. بدیهی است که تبلیغات را نیز، مانند هر موضوع دیگری می‌توان از جنبه‌های مختلفی طبقه بندی کرد.
تغییرات جدید در فضای تبلیغات و ظهور رسانه های نوین، باعث شده است که انتخاب شیوه‌ی تبلیغاتی نیازمند دقت نظر بیشتری باشد.
شاید قبلا در انتخاب رسانه برای تبلیغ روغن نباتی و برای راندن بین خطوط، گزینه های یکسانی روی میز بود و مثلا از بیلبورد و تبلیغات محیطی به همراه تیزرهای تبلیغاتی تلویزیونی استفاده می‌شد، اما امروز ممکن است برای این دو موضوع، دو رسانه و دو شیوه تبلیغاتی کاملا متفاوت مناسب باشد.
در ابتدا به این سوال می‌پردازیم که معمولاً برای چه چیزهایی تبلیغ می‌کنیم ؟ و می‌کوشیم انواع تبلیغات را از این نگاه بررسی کنیم.
البته واضح است که این تقسیم بندی، الزاماً به آن معنا نیست که گروه‌های مطرح شده با یکدیگر هم‌پوشانی ندارند. اما با این حال، تقسیم بندی به شکل زیر می‌تواند تا حد زیادی مسیر طراحی و پیاده سازی یک برنامه تبلیغاتی را شفاف‌تر کند:
تبلیغات برای برند تجاری
بسیاری از ما، وقتی کلمه‌ی تبلیغات را می‌شنویم، به یاد تبلیغ برای برند تجاری می‌افتیم. کافی است در سطح شهر قدم بزنید تا نمونه‌های متعددی از تبلیغات برای برند تجاری را مشاهده کنید.
شرکتهای اینترنتی، خودروسازها و شرکتهای فعال در صنایع غذایی، تنها نمونه‌هایی از صنایعی هستند که بخشی از بودجه خود را به تبلیغات برای برند سازمانی خود یا برند محصولات خود اختصاص می‌دهند.
البته تبلیغات برای برند تجاری در رسانه های مکتوب و رسانه های دیجیتال هم به صورت گسترده مشاهده می‌شود.
این را هم به خاطر داشته باشیم که وقتی صرفاً برای یک محصول مشخص، یک برند اختصاصی و مستقل طراحی شده و شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند برند این محصول را تبلیغ کنند، ممکن است مرز بین تبلیغ برای برند تجاری و تبلیغ برای محصول، کم‌رنگ‌تر شود.
اگر چه می‌دانیم الزامات و ویژگی‌های تبلیغ برای برند، همیشه با الزامات و ویژگی‌های تبلیغ برای محصول یکسان نیست.
تبلیغات برای مصرف کننده نهایی
فرض کنید یک شرکت نرم افزاری، محصول جدیدی را طراحی و تولید کرده و قصد دارد آن را به بازار عرضه کند.
یا اینکه فرض کنید یک شرکت تولیدکننده خودرو، می‌خواهد مدل جدید خودروی خود را معرفی کند.
این نوع تبلیغ که در آن، مشخصاً یک فرد به عنوان مصرف کننده‌ی نهایی (Consumer) وجود دارد و باید در مورد خریدن یا نخریدن و استفاده کردن یا نکردن از محصول تصمیم بگیرد، الزامات و ویژگی‌های خاص خودش را دارد و حتی روانشناسی رفتار مشتری هم در مواجهه با آن، با سایر انواع تبلیغ متفاوت است.
تبلیغات برای مشتریان سازمانی
گاهی اوقات، هدف ما شرکت‌ها و کسب و کارهایی هستند که علاقمند هستیم از محصولات ما استفاده کنند. تصمیم گیری خرید در سازمان‌ها، عموماً با تصمیم‌گیری فردی برای خرید متفاوت است.
برخی از این تفاوت‌ها سطحی و ساده هستند: مثلاً برای مصرف کننده‌ی نهایی، همین که تبلیغات گسترده‌ای از یک محصول در تلویزیون یا رسانه‌های محیطی یا روزنامه‌ها هست، ممکن است اقناع کننده و مجاب کننده باشد. اما در محیط سازمانی، معمولاً چنین مسئله‌ای حداقل در شکل رسمی آن نمی‌تواند معیار تصمیم گیری باشد.
البته نباید تفاوت‌های ساختاری را هم فراموش کرد:
در تبلیغ برای مصرف کننده نهایی، در نهایت عموما روبروی شما یک نفر تصمیم‌گیر واقعی قرار دارد، اما در خرید سازمانی ممکن است افراد متعددی درگیر باشند و سهم همه‌ی آنها هم در تصمیم نهایی، قابل توجه باشد.
تبلیغات اجتماعی
تبلیغات اجتماعی، شکلی از تبلیغ هستند که هدف آنها فروش محصول به مخاطب و دریافت پول از مشتری نیست. تبلیغات محیطی مناسبتی شهرداری‌ها، نمونه‌ای از تبلیغات اجتماعی محسوب می‌شوند.
پیام عمومی برای تبریک پیروزی یک نماینده در مجلس یا انتصاب یک مدیر جدید را هم می‌توان در این دسته طبقه بندی کرد.
تبلیغات اجتماعی، در گذشته عموماً توسط نهادهای رسمی و دولت‌ها و گاه توسط سازمان‌های مردم نهاد انجام می‌شد. اما امروز شبکه های اجتماعی به عنوان یک پلتفرم، فضایی را ایجاد کرده‌اند که سهم گسترده‌ای از تبلیغات اجتماعی، به صورت حرکت‌های انفرادی یا مجموعه‌ای سازمان نیافته از افراد انجام می‌شود.
تبلیغ برای مقاصد مسافرتی را هم، اگر مشخصاً با هدف فروش یک بسته یا محصول خاص انجام نشود، می‌توان در این دسته قرار داد.
تبلیغات برای رویدادها
به تبلیغ برای یک سمینار یا یک نمایشگاه فکر کنید. تبلیغ برای رویدادها (Event Advertising) یکی از انواع رایج تبلیغات است که برخی ویژگی‌های این نوع تبلیغ، آن را از سایر انواع تبلیغ متمایز می‌کند. شاید مهم‌ترین تفاوت این باشد که تمام فرایند تبلیغ بر روی تصمیم گیری برای اقدام در یک زمان مشخص متمرکز است.
شما می‌توانید برای یک برند و یا یک محصول یا یک حرکت اجتماعی، تبلیغ کنید و معتقد باشید که حتی اگر در کوتاه مدت تاثیری نداشته باشد در بلند مدت، تاثیراتی خواهد داشت. این تاثیر ممکن است واقعا وجود داشته باشد یا نداشته باشد، اما در مورد تبلیغ رویدادها یک نکته مشخص است و آن این است که تبلیغ اگر در زمان مشخص خود جواب ندهد هیچ کارکرد دیگری نخواهد داشت.
البته تبلیغات رویدادها شامل موارد دیگری هم می‌شود که ممکن است در لحظه‌ی نخست، به ذهن نرسند:
مثلاً وقتی یک آژانس مسافرتی، پروازی را به مقصد مشخصی چارتر کرده است و الان، فقط دو روز به پرواز باقی مانده است و اکنون در تلاش برای فروش بلیط‌هاست. یا وقتی، تاریخ انقضای محصولات یک شرکت نزدیک است و آن شرکت، در حال برنامه ریزی برای تبلیغ و فروش آن‌هاست.
تبلیغات برای برندسازی شخصی
اگر بخواهیم نگاهی فیلسوفانه به تبلیغات داشته باشیم، تبلیغ برای برندسازی شخصی را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ی تبلیغ برند تجاری یا تبلیغ محصول در نظر گرفت. اما عموم کتابهایی که در حوزه‌ی تبلیغات نوشته می‌شوند، ترجیح می‌دهند چنین بحثی را از تبلیغات برند تجاری و محصول، تفکیک کنند.
چنین تفکیکی منطقی هم به نظر می‌رسد. تبلیغ “انسان برای انسان” تبلیغی پیچیده است و مکانیزم‌های آن حتی اگر در ظاهر، شبیه سایر انواع تبلیغات باشد، شیوه‌های اثرگذاری آن کاملاً متفاوت است و طراحی برنامه تبلیغاتی برای برندسازی شخصی، نیازمند دانش و تجربه‌ی خاص خود خواهد بود.
در انتها این نکته را در نظر داشته باشید که آنچه تبلیغ می‌شود، الزاماً به آنچه اشاره کردم محدود نیست و طبقه بندی‌های ارائه شده هم، الزاماً مستقل نیستند. اما با توجه به ساختار رایج تبلیغات، این نوع طبقه بندی به تعریف و اجرای بهتر مسیر کمک خواهد کرد.
