مفهوم محتوای یتیم علاوه بر سئو در حوزه‌های دیگر هم به کار می‌آید و مفهوم Orphaned Content از تولید محتوا گرفته تا مدیریت محتوا کاربرد دارد.
تعریف محتوای یتیم
ساده‌ترین تعریف محتوای یتیم این است که محتوای یتیم، صفحه یا صفحاتی از سایت شما هستند که از هیچ صفحهٔ دیگری به آن‌ها ارجاع داده نشده است. یا به زبان سئوکارها، محتوای یتیم محتوایی است که بک‌لینک داخلی ندارد.
معمولاً مخاطبان چنین محتواهایی را به سختی در سایت شما پیدا میکنند و حتی احتمال دارد هرگز آن‌ها را نبینند.
محتواهای یک وب‌سایت، دو دسته بازدیدکنندهٔ مهم دارند که اولی موتورهای جستجو و دومی افرادی هستند که به یک سایت مراجعه میکنند.
موتورهای جستجو مانند گوگل با خزنده‌های خود صفحات سایت را می‌بینند و در پایگاه‌های دادهٔ خود فهرست میکنند تا بعداً بتوانند آن صفحات را به مخاطبان‌شان معرفی کنند. بنابراین مهم است با لینکسازی داخلی در سایت، مسیرهای متعددی برای رسیدن به هر محتوا وجود داشته باشد تا مطمئن شوید موتورهای جستجو به سادگی و سرعت به مطلب شما می‌رسند. ضمن این که اگر بارها از مسیرهای مختلف به آن محتوا برسند، قاعدتاً ضریب اهمیت بیشتری برای آن در نظر می‌گیرند.
انسان‌هایی که به سایت شما مراجعه میکنند طبیعتاً هدف اصلی شما از انتشار محتوا هستند تا آن‌ها را بخوانند و اقدامی همسو با انتظار شما از یک کلیک ساده گرفته تا خرید یک محصول انجام دهند. پس طبیعی است که هر چقدر مسیرهای بیشتری به مطلب شما منتهی شود، احتمال این که خوانندگان بیشتری آن را ببینند افزایش خواهد یافت و هدف شما بهتر محقق خواهد شد.
اغراق نیست اگر بگویم که محتوایی که یتیم مانده و با لینک‌های داخلی قوی پشتیبانی نمی‌شود با محتوایی که اساساً نوشته نشده تفاوتی ندارد.
بک لینک قوی
وقتی می‌گوییم یک محتوا بک‌لینک ندارد، یا از صفحات دیگر به آن ارجاع داده نشده است، منظورمان این نیست که واقعاً از هیچ جا و هیچ روشی نمی‌توان به آن رسید. بلکه منظور این است که بک‌لینک محکم و ارزشمند برای آن در نظر گرفته نشده است. البته در این‌جا قضاوت در مورد این که بک‌لینک محکم و ارزشمند چیست هم تا حدی سلیقه‌ای است.
بک لینک ضعیف
بسیاری از سایت‌های شخصی و سایت‌های سازمانی، بخش وبلاگ دارند. معمولاً پست‌های وبلاگ‌ها صفحه‌بندی می‌شوند و در هر صفحه چند پست نمایش داده می‌شود.
از لحاظ فنی، هر لینکی را می‌توان بک‌لینک دانست. بنابراین حتی پستی هم که به چند صفحهٔ قبل منتقل شده، بک‌لینک دارد از صفحهٔ اصلی سایت به صفحهٔ پنجم لینک شده و در آن‌جا هم لینک به پست قدیمی وجود دارد. اما آیا چنین لینکی را می‌توان یک پشتوانهٔ قوی برای مطلب دانست؟ قطعاً نه.
چنددرصد از بازدیدکنندگان سایت ممکن است صفحات متعددی از آرشیو وبلاگ را جستجو کنند و به لینک آن پست قدیمی برسند؟ تقریباً نزدیک به صفر.
پس اگر جز لینک‌های صفحه‌بندی و آرشیو ، لینک‌های دیگری به آن پست قدیمی وجود ندارد، می‌توان گفت آن مطلب، یتیم شده است.
هنگام استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس یا نرم‌افزارهای فروشگاه‌ساز معمولاً می‌توانید برای محتواهای خود برچسب و دسته تعریف کنید.
بنابراین در ظاهر می‌توان گفت هیچ صفحه‌ای کاملاً بدون بک‌لینک نیست. اما از طرف دیگر، لینکی را که در صفحات دسته‌بندی و برچسب می‌آید، نمی‌توان بک‌لینک قوی در نظر گرفت.
بنابراین اگر صرفاً به لینک‌های دسته‌بندی و برچسب هم اکتفا کنید، باز می‌توان گفت محتوای شما تقریباً یتیم است.
پیش‌گیری از ایجاد محتوای یتیم
اگر به تازگی کار تولید محتوا را آغاز کرده‌اید، بهترین روش این است که حتماً یک ساختار حرفه‌ای برای سایت یا وبلاگ‌تان تعریف کنید. منظور از ساختار حرفه‌ای، تم و قالب گرافیکی وب‌سایت نیست. بلکه شیوهٔ ارتباط مطالب با یکدیگر است.
به عنوان مثال، فرض کنید کسی در زمینهٔ مشاوره فعالیت می‌کند و می‌خواهد یک وب‌سایت شخصی داشته باشد. او صفحات زیر را برای وب‌سایت خود در نظر گرفته است:
صفحه رزومه
این صفحه بیشتر به معرفی تخصص و تحصیلات می‌پردازد و به شکل بسیار مختصر به پروژه‌ها و سوابق همکاری اشاره می‌کند.
صفحه پروژه‌ها
مشاور مد نظر ما، پروژه‌های مختلفی را که تا کنون انجام داده در این صفحه فهرست می‌کند. هر یک از پروژه‌های این فهرست، به صفحهٔ جداگانه‌ای لینک می‌شوند و در آن‌جا جزئیات بیشتری از پروژه در حدی که اصول و قواعد محرمانگی اجازه می‌دهد شرح داده می‌شود.
صفحه مقالات
در این صفحه، فهرستی از مقالات آمده است. هر یک از مقالات، یک صفحهٔ اختصاصی جداگانه دارند. اما همهٔ آن‌ها به شکل فهرست‌وار در این صفحه معرفی شده‌اند.
صفحه همکاری
در این‌جا هم صرفاً حوزه‌های مشاوره به شکل فهرست‌وار آمده‌اند که هر یک از حوزه‌ها هم به یک صفحهٔ جداگانه لینک شده و در آن‌جا با جزئیات بیشتر معرفی شده‌اند.
مشاور ما بعد از این که دسته‌بندی کلی صفحات را مشخص کرد، می‌تواند دیاگرامی شبیه شکل زیر برای خود ترسیم کند:
دیاگرام بالا بسیار ساده است. اما برای توضیح مفهوم ساختار محتوا کافی است. به فلش‌هایی که در نمودار وجود دارد دقت کنید:
هر چهار صفحهٔ کلیدی یعنی رزومه و مقالات و پروژه‌ها و همکاری از صفحهٔ اصلی بک‌لینک می‌گیرند.
هر صفحه‌ای که دربارهٔ یکی از حوزه‌های همکاری منتشر می‌شود، باید حتی در حد یک جمله معرفی هم که شده از رزومه بک‌لینک بگیرند.
هر پروژه‌ای که انجام می‌شود، می‌تواند حداقل از یکی از صفحات حوزه‌های همکاری لینک بگیرد.
هر پروژه‌ای که انجام می‌شود می‌تواند حداقل از یکی از مقالات، بک‌لینک بگیرد. اگر هم مقالهٔ مرتبطی وجود ندارد، می‌توان مقاله‌ای نوشت و از آن مقاله به پروژه لینک داد.
مقاله‌ها هم ممکن است بتوانند از پروژه‌ها بک‌لینک بگیرند. به این نکته توجه کنید که می‌گویم ممکن است و از خط‌چین در نمودار استفاده کرده‌ام. چون ممکن است مشاور ما هنوز پروژه‌ای نگرفته باشد، اما مقالاتی دربارهٔ آن موضوع در وب‌سایت خود بنویسد.
طبیعتاً لینکسازی داخلی بسیار بیشتری می‌توان انجام داد. اما این نمودار را می‌توان چارچوب حداقلی در نظر گرفت. چارچوبی که تضمین می‌کند محتوای یتیم در سایت وجود نخواهد داشت.
یافتن محتواهای یتیم
اگر مدت‌ها از راه‌اندازی سایت‌تان می‌گذرد و تازه به نتیجه رسیده‌اید که می‌خواهید تکلیف محتواهای یتیم را مشخص کنید، چند راه پیش روی شماست. هیچ‌یک از این راه‌ها، کامل و بی‌ایراد نیستند. اما به هر حال می‌توانند به نوعی به شما کمک کنند.
راه اول، استفاده از سرویس‌هایی مثل Ahrefs یا SEMrush است. این سرویس‌ها و سرویس‌های متعددی مانند آن‌ها می‌توانند در سایت شما بچرخند و صفحات یتیم را بیابند. کاری که اصطلاحاً Site Audit نامیده می‌شود. البته استفادهٔ کامل از این سرویس‌ها نیازمند خرید اکانت و پرداخت هزینه است. معمولاً هم زمانی به کار می‌آیند که تعداد صفحات سایت شما زیاد باشد.
راه دوم، بررسی بازدید صفحات است. روش‌های فراوانی برای بررسی بازدید هر صفحه وجود دارد. از شمارنده‌های ساده تا سرویس‌هایی مانند گوگل آنالیتیکس. می‌توانید آمار بازدید صفحات را ببینید و صفحاتی را که بازدید کم داشته‌اند، به عنوان یتیم‌های بالقوه در نظر بگیرید و بررسی کنید.
البته باید بازدید را در بازهٔ زمانی طولانی بررسی کنید؛ مثلاً چند هفته یا چند ماه بسته به ترافیک سایت‌تان. بازدید کم در مدت زمان کوتاه، لزوماً به معنای یتیم بودن صفحه نیست.
بازدید کم گاهی ناشی از نوع محتواست. بنابراین لزوماً نمی‌توان بازدید پایین را ناشی از یتیم بودن در نظر گرفت. این روش بررسی، گزینه‌های False Positive دارد. یعنی برخی صفحات را که یتیم نیستند، به عنوان یتیم به شما معرفی می‌کند.
راه سوم، برای کسانی است که از وردپرس برای سایت خود استفاده میکنند. نسخهٔ پریمیوم پلاگین Yoast است.Yoast صفحاتی را که بک‌لینک ندارند به عنوان یتیم اعلام می‌کند و می‌توانید با استفاده از گزارشی که Yoast ارائه می‌دهد، به سراغ این صفحات بروید.
پلاگین Yoast SEO
معماری وردپرس به‌گونه‌ای است که حتی پیش از نصب افزونه سئو هم، نسبت به سایر سیستم‌های مدیریت محتوا، برای دیده شدن محتوایتان در موتورهای جستجو، مزیت‌های بسیاری ایجاد می‌کند.
اما افزونه های سئو کمک میکنند تا جزئیات و تنظیمات بسیاری که می‌توانند به بهبود رتبه سایت شما در موتورهای جستجو کمک کنند، از چشم‌تان دور نمانند.
Yoast SEO تنها پلاگین موجود برای بهبود سئو در وردپرس نیست. اما رایگان بودنش، قابلیت‌های گسترده و متنوع، و نیز استفاده‌ی گسترده از آن در مقیاس میلیونی باعث شده که بهتر رشد کند و ایرادها و نواقص و باگ‌هایی که معمولاً در بسیاری از پلاگین‌ها وجود دارند، در آن به حداقل ممکن برسد.
البته یوست، نسخه‌ی Premium هم دارد. اما قابلیت‌هایی که به آن اضافه شده، بسیار اندک است.
بنابراین وقتی از نسخه‌ی رایگان آن استفاده می‌کنید، می‌توانید مطمئن باشید که ابزارهای کلیدی لازم را در اختیار دارید و چیزی را از دست نداده‌اید.
این ابزار در قالب یک باکس، در پایین هر پست شما ظاهر می‌شود و هم‌زمان با نوشتن مطلب، نوشته‌ی شما را ارزیابی می‌کند. این ایزار در بخش همه نوشته‌های سایت، گزارشاتی از قبیل تعداد محتوای یتیم و محتوای شاخص را هم ارائه می‌دهد.
جایگاه محتوای یتیم
معمولاً بحث محتوای یتیم را از کارشناسان سئو و طراحان وب‌سایت می‌شنویم. به همین علت، بعید نیست عده‌ای به اشتباه فکر کنند که بحث محتوای یتیم‌شده مربوط به سئو و طراحی سایت است.
اما محتوای یتیم را می‌توان بحث گسترده‌تری در نظر گرفت و آن را زیر عنوان معماری اطلاعات بررسی کرد.
حتی اگر روزی گوگل هم در کار نباشد و موتور جستجو هم از رده خارج شود، هم‌چنان مهم است که اطلاعات را در یک ساختار منسجم به مخاطب عرضه کنیم. ایجاد ارتباط بین بخش‌های مختلف، می‌تواند معناآفرین باشد و اطلاعات را از شکل توده‌ای خارج کند. درست همان‌طور که توده‌ای آجر را برمی‌داریم و روی هم می‌چینیم تا از آن یک بنا بسازیم.
علاوه بر این، یکی از دستاوردهای فضای دیجیتال، چه در وب و چه شبکه‌های اجتماعی، امکان گریز از ساختار خطی است.
ایجاد ارتباط بین بخش‌های مختلف محتوا، این امکان را به مخاطب می‌دهد که سفر اختصاصی خود را پی بگیرد.
از این منظر، محتوای یتیم نه فقط در سئو و وب، بلکه در حوزه‌های دیگر هم معنا دارد. مثلاً اگر در اینستاگرام مطلبی منتشر می‌کنید، ممکن است با استفاده از هشتگ اختصاصی یا با ابزارهایی مانند Guide، پست خود را به پست دیگری که قبلاً یا بعداً منتشر کرده‌اید، مرتبط کنید.
یا نویسنده و ناشری که کتاب‌های متعدد نوشته یا عرضه کرده است، منطقی است در مقدمهٔ آثار و محصولاتش، مشخص کند که چه محصولات دیگری با آن در ارتباط هستند. از این منظر حتی یک ناشر سنتی فیزیکی هم می‌تواند کتاب یتیم داشته باشد.
به علل متعددی ممکن است محتواهای یتیم در سایت خود داشته باشید. مثلاً گاهی اوقات، صفحه‌ای قدیمی دارید که ورودی خوبی از موتورهای جستجو دارد. از طرفی محتوای آن در حد استاندارد امروز سایت‌تان نیست. بنابراین تا زمانی که صفحهٔ ارزشمند جایگزینی طراحی نکرده‌اید، تصمیم بگیرید آن را از دید کاربران فعلی خود دور کنید. در عین حال، اجازه دهید موتورهای جستجو برای آن صفحه بازدیدکننده بفرستند البته این نوع تصمیم‌ها، بسیار تابع استراتژی و نگرش شماست.
مورد دیگر هم این است که ممکن است شما عمداً بخواهید برخی صفحات یتیم باشند. مثلاً صفحاتی که ترجیح می‌دهید کاربران خاصی آن را ببینند.
وجود چنین صفحاتی از نظر موتورهای جستجو به اعتبار سایت لطمه نمی‌زند. به شرطی که تعداد آن‌ها در مقایسه با کل محتوای سایت، آن‌قدر زیاد نباشد که سایت شما شبیه مزرعهٔ کلیک به نظر برسد.
نظر شما در خصوص محتوای یتیم چیست ؟ آیا می‌توانید نکته ای در خصوص این نوع محتوا را با ما به اشتراک بگذارید؟ منتظر نظرات شما هستیم.
